Kategoria dziedzictwa kulturowego należy do podstawowych pojęć-kluczy współczesnej rzeczywistości. Jej ważnym składnikiem jest "tradycja mała" (w ujęciu Józefa Burszty) postrzegana w przestrzeni regionalnej, lokalnej, ale też diasporycznej, globalnej i ... wirtualnej.
Problem z określeniem dziedzictwa kulturowego ma swoje głębokie korzenie w wartościowaniu przeszłości i teraźniejszości w kategoriach ciągłości i zmiany dokonującej się w kulturze. Z jednej strony przeszłość kulturowa jest podłożem formułowania sądów o rzeczywistości, ale z drugiej strony jest swoistą barierą dla zmian światopoglądu. Z jednej strony tradycja jest oswojona i odtwarzana, a z drugiej przetwarzana i tworzona od nowa. Zapewne przyczyny tego tkwią w postępującej globalizacji zjawisk kulturowych, ale z drugiej strony zachodzi intensywny proces glokalizacji związany z poszukiwaniem wartości przypisywanej lokalnym wymiarom tradycji etnograficznej i etnicznej. Jak pisze Zygmunt Bauman "integracja i fragmentaryzacja, globalizacja i terytorializacja świata uzupełniają i podtrzymują wzajemnie - a wyrażając się ściślej, są dwiema stronami tego samego procesu redystrybucji suwerenności, mocy i wolności działania. [...] współwystępowanie syntezy i rozkładu, integracji i rozproszenia nie jest bynajmniej sprawą przypadku i nie da się odmienić" (Glokalizacja, czyli komu globalizacja, a komu lokalizacja, "Studia Socjologiczne" 1997, 3 (146):60). Z jednej strony bowiem tradycja kulturowa jest utraconą rzeczywistością, którą cechuje pamięć pokoleń zstępujących, z drugiej strony jest wysoko wartościowaną cechą odmienności kulturowej. To, co utracone, jest poszukiwane chociażby ze względu na swój wymiar "komercyjnego uludycznienia kultury" tradycyjnej, analizowany przez Ryszarda Kantora (Zabawa w dobie społeczeństwa konsumpcyjnego, Wydawnictwo UJ, Kraków 2013). O ile więc globalizacja rozbija i uwalnia z terytorialności i lokalności dziedzictwo kulturowe, to glokalizacja podnosi wartość tego, co zapomniane i oswojone. W konsekwencji współczesność pozwala cieszyć się z wolności działania instrumentalnie traktującego przejawy tradycji kulturowej.
Konferencja naukowa pt. Utracone / poszukiwane / oswojone dziedzictwo kulturowe jest organizowana dla uczczenia przypadającej w 2019 roku 30. rocznicy działalności Sekcji Polskiej The International Organization of Folk Art oraz 40. rocznicy działalności prowadzonej przez Muzeum Zabawek i Zabawy w Kielcach.
Zapraszamy serdecznie do udziału w naszej konferencji badaczy zainteresowanych dziedzictwem kulturowym analizowanym z różnych perspektyw: nauk o kulturze, w tym etnografii, etnologii, antropologii społeczno-kulturowej, folklorystyki rozumianej filologicznie i antropologicznie, socjologii społeczności lokalnych, pedagogiki i dydaktyki wykorzystującej etnografię do prowadzenia zajęć w szkołach powszechnych. Jesteśmy pewni, że wszystkie zgłoszone referaty przyczynią się do zdiagnozowania, w takim lub innym wymiarze, stanu badań nad dziedzictwem kulturowym oraz przyniosą z pewnością wymierne efekty nie tylko naukowe, ale też pragmatyczne w zakresie poznania mechanizmów funkcjonowania "małych ojczyzn".